Not: Bu yazı işi gereği sık sık Arjantin-İspanya arası gidip gelen bir uçak yolcusunun ağzından tarafımdan yalnızca Türkçeye uyarlanmıştır.
Son 30 sene boyunca hemen hemen hayal edebileceğiniz tüm yolcu uçakları ve çok büyük sayıda hava yollarıyla ister uzun mesafe olsun ister kısa mesafe, ister yüksek maliyetli olsun ister düşük, hem iş hemde zevk amacıyla uçtum.
Elbette yeni Boeing 787 Dreamliner'ı denemesem olmazdı. Boeing ve medya tarafından "Yolcuların rahatı için yapılan emsalsiz iyileştirmelerin ve uçuşun yeni şekli!" olarak övülmüş olmasından dolayı gerçekten neler sunabileceğini görmek için sabırsızlanıyordum.
Uzun lafın kısası, ekonomi sınıfında yolculuk ederken uçak beni hayal kırıklığına uğrattı ve hiç bir açıdan kendine hayran bırakamadı. Nereye gidersem gideyim onunla uçmamaya çalışıyorum ve uzun mesafe uçan herkese aynı şeyi yapmasını tavsiye ediyorum. Uçak kısa mesafe uçuşlar için kullanışlı fakat uzun mesafe uçuşlar için berbat!
Peki neden?
Bakın, ben 1,91 boyunda ve zayıf bir insanım. İş oturma konforuna geldiği zaman baya hassaslaşırım ve yapı kalitesi, işlevsellik ve malzemeler konusunda kendime güvenirim.
Gördüğüm çoğu kabin iyileştirmesi aslında geriye doğru atılmış adımlar ve kullandığımız eski kabin ve oturma dizaynlarına göre rahatlığımız düşürülmüş.
Tabiki 787 hafif ağırlıktaki malzemelerle daha düşük yakıt tüketimini vaat ediyor. Bu masrafları azaltmak (Havayolları için) ve fosil yakıt tüketimini azaltmak yönünde bir gelişme ve atılmış iyi bir adımdır. Ancak düşürülmüş ağırlık, yalnızca uçak iskeleti, kanatlar ve dengeleyiciler gibi temel bileşenlerin inşa edilmesinden gelmiyor ayrıca bütün kabinin baştan aşağı açılıp ekstra ağırlık olan her şeyi kaldırmaktan, ne kadar küçük olursa olsun, ve zaten ucuz olan malzemelerin dahada ucuzlarıyla değiştirilmesinden de geliyor. Bu neredeyse her yönden yolcu konforunu indirgiyor, ama Boeing Pazarlama tarafından havayollarına "Mühim geliştirmeler ve ilerici kabin tasarımı" olarak pazarlanıyor :) Yani esasen hava yolları para tasarrufu sağlıyor, bilet fiyatlarınız aynı kalıyor hatta belki biraz daha artıyor ama siz eskisinden daha az konforla uçuyorsunuz.
Avrupa ve Güney Amerika arasındaki LAN Hava yolları 787'i ile son uçuşumda bir kaç örnek sunayım. Genellikle bu rotayı LAN Boeing 767 yada Iberia Airbus A340 ve A330 ile uçarım. Yani "eski" ile "yeni" arasında iyi bir kıyaslama yapabilirim :)
1. 787 Koltuk Tasarımı
Koltuk felaket şekilde rahatsız edici! Neredeyse oturur oturmaz sırtıma ağrı saplanıyor. Sebebi ise koltukların içindeki "sırt desteği" isimli bir teknoloji kullandıklarını duyurmuş olmaları. Aslında koltuk soyulmuş ve ağırlığı azaltmak için tüm "eski stil" koltuk minderleri sökülmüş gibi görünüyor. Ayrıca koltuklar daha fazla koltuk sığdırmak için daha dar ve inceleştirilmiş. Aynı rotada hizmet veren LAN 767'da koltuklar çok çok daha konforlu ve rahatlatıcı. Iberia A340 da daha iyi bir oturma konforu sunuyor.
2. 787 Kol Dayanağı
Boeing 787'nin kol dayanağı küçücük! Herhangi yetişkin bir adam bu ucuz ve sert plastikten yapılmış küçücük kol dayanağında konfor ararsa problem yaşayacaktır. Çok kısa ve çok küçük. Yüzey iki farklı plastikten meydana geldiği için dirseğinizde ağrı verici bir plastik izi kalması muhtemel.
3. Koltuk Ekranı
Gerçekten mühendisler buraya ne yaptı bilmiyorum ama ekran eğilmiyor! Tüm ekran sabitlenmiş ve hiç bir yöne hareket ettirilmiyor. Sanki bir çıkmaz gibi. Eğer birde önünüzdeki adam koltuğunu geriye yatırırsa bu bizim için film keyfi sona erdi anlamına geliyor. Ne yenilik ama.
4. 3-3-3 Koltuk Düzeni
3-X-3 koltuk düzeni uzun yol yolcuları tarafından büyük oranda tutulmuyor (anketlerle kanıtlanmış bir bilgidir). Boeing reklam olarak duyurulan yolcu başına düşen daha düşük yakıt tüketim oranına ulaşmak ve 787'nin yüksek satın alım maiyetini karşılamak için tek hizaya olabildiğince fazla koltuk sıkıştırmış ve 3-3-3(tek hizada 9 koltuk) yapılandırmasını kullanmışlar. Fakat bunların kullandığı tek sırada 9 koltuk, yolculara 737 den veyahut tek sırada 10 koltuk olan 777 den bile daha az alan veriyor! Bu konudaki tek istisna 2-4-2 koltuk düzenini kullanan All Nippon Airways, yolculara daha geniş koltuk ve daha fazla alan bırakıyor. B767, A340, A330 nin hepsi bizlere sevilen ve artık benimsediğimiz 2-X-2 modelini sunuyor.
5. Koltuk Aralığı
Zaten söylemiştim, adete Boeing, Havayollarını daha çok koltuk sıkıştırmak için zorlamış gibi, sadece çektiğim fotoğrafa bakın ve boyutunu kendiniz kıyaslayın. Bu koltukta +10 saat oturmak ister misiniz? Ben istemem! İşte bu yüzden aynı rota üzerinde daha fazla boş alan sunan LAN 767 ile gitmeyi tercih ediyorum. (Buradan LAN havayollarına sesleniyorum, hey @LAN hava yolları niçin 787 biletlerinizi normal biletlerinizden daha ucuza satmıyorsunuz? sadece daha adaletli olurdu, ne kadar az konfor=o kadar ucuz bilet.)
6. Yapım Kalitesi
Genel olarak tüm kabinin detaylarına ve yapım kalitesine pek dikkat etmem ama bu resmen çok ucuz olduğunu hissettiriyor. Bu kalite fukaralığı için iyi bir örneğim var: bardak tutucular. Bütün 787 uçuşlarımda oturduğum yerden görebildiğim hemen hemen hepsi kırıktı. Neden? Çünkü bu şeylerin tasarımı bir kaç sefer kullandıktan sonra kırılacak kadar ucuz. Kabinde kullanılan plastik o kadar ucuz ki örneğin karga burnu kullanmadan kafa üstü ışık/hava paneline basmak oldukça zor :) Çok detaya bakmaya gerek yok bazı basit gerçeklere bakarakta görebilirsiniz, Boeing duvarın hem sağ hemde sol tarafında özdeş duvar panellerini kullanıyor, muhtemelen masraftan kısmak için. Bundan dolayı eğer uçağın sol tarafında oturuyorsanız pencere renklendirmesine yarayan mavi led ters tarafınızda kalacak. Başlı başına büyük bir sorun değil ama kalite ve gelişmişlik seviyesinin devamlı olarak seviye atlamasının sınucu bu olamaz.
7. Koltuk Cebi
Allah aşkına 2016 yılındayız ve hala modası geçmiş metal koltuk cebi çerçevesi dizlerime eziyet ediyor, Daha ne kadar konforsuz olabilirdi? Hadi ama Boeing, günümüzde bu sorunu çözebilmiş onlarca havayolu veya uçak varken siz neden değil? Kısa mesafe uçuşlar için belki kabul edilebilir ama uzun mesafe uçuşlar için aynı şeyi söyleyemeyeceğim.
8. Sehpa Tasarımı
Bazı durumlarda resimler kelimelerden fazlasını anlatabiliyor. Sehpa çok aşağı monte edilmiş. Hele öndeki adam koltuğu yatırdığında bundan bile kötü hale geliyor. Bu pozisyonda yemek yemek ne kadar eğlenceli oluyor anlatamam :) Tabi ki yine ağırlığı azaltmak için diğer uçaklardan daha küçük bir tepsi yapılmış. Kayıp düşmeyi engellemek için derin bir alan da bulundurmuyor.
9. Bagaj Bölmeleri
787 Dreamliner diğer "eski" uçaklardan daha büyük ve geniş bagaj bölmeleri sunuyor. İçine bakabilmek için bi ayna gerekli. Güzel. Ama eğer oraya uzanamıyorsan bunun sana hiç faydası olmaz! Hiç koltuklarının üzerine çıkıp bagajlarına yetişmeye çalışan bu kadar insan görmemiştim. İşte kötü tasarımın diğer bir örneği.
10. Gürültülü
Boeing daha sessiz bir kabin sunabilmek için "Dreamliner"ı bu konuda terfi ettirdi. Aslına bakarsak diğer "normal" uçaklarla arasında gürültü düzeyi bakımından ben pek bir fark göremedim. Hatta bazı durumlarda daha gürültülü buldum. Herhangi bir durumda diğer uçaklardansa Dreamliner'ı seçmek için belirli bir sebep yok.
Bu yüzden, eğer uzun mesafe yolculuk yapacaksanız ve başka alternatiflerinizde varsa kesinlikle Boeing 787 Dreamliner ile yolculuk etmekten kaçınmalısınız. Size normal uçaklara göre bi avantaj sunmayacaktır hatta iyi olmayan bir yolcu konforu sunacağını düşünüyorum.
